Impolarisatie?

Hoe improviseren kan helpen bij de polarisatie in de wereld

Het is half acht. Het publiek zit klaar voor een smaakvolle dialoogavond over het onderwerp: ‘Hoe houden we de moed erin?’ Over polariseren. Over de moed erin houden in een wereld waarbij de tegenstellingen steeds scherper liggen. Een belangrijk onderwerp en wij openen de avond met een geïmproviseerde scene. Buurvrouw Hetty en buurman Jan hebben hun maandelijkse koffie-uurtje. Als blijk van waardering neemt buurvrouw Hetty een potje zelfgemaakte jam mee. Liefdevol gemaakt van de aardbeien uit haar volkstuin. Al snel loopt de scene uit de hand en komen de twee lijnrecht tegenover elkaar te staan. Polariseren in de praktijk. Gif-aardbeien, de ziekte van Parkinson en de halve wereldproblematiek vliegen over tafel en stampvoetend vertrekt buurvrouw Hetty.

Einde koffieuurtje. Einde improvisatie.

Het publiek wordt gevraagd om op te schrijven, wat je zou kunnen zeggen om toch weer verbinding met elkaar te krijgen. Mooie en ontroerende zinnen komen langs in de scene die daarop volgt. Spelers en publiek worden verrast door de heldere boodschappen die zijn opgeschreven als oplossing voor de twee gepolariseerde buren. En in essentie komt het allemaal neer op: luisteren. 

Het is ook het belangrijkste wat we doen als improspelers. De bekende impro-term, blokkeren, is een ander woord voor: niet naar elkaar luisteren. Accepteren is niets anders dan het spelaanbod van je medespeler zien en horen. JA EN-zeggen dekt maar een deel van de lading. Zelfs wanneer we de intentie hebben om in de eerste scene te laten zien hoe snel twee mensen kunnen polariseren, blijven we luisteren naar elkaar. Als we dat blokkeren, gaat de scene namelijk gewoon de mist in. 

Daarna worden we door de zinnen van het publiek, gedwongen om dingen te zeggen, die verbindend zijn. Er ontstaat een andere energie tussen ons omdat onze training ervoor zorgt, dat we blijven luisteren en dus accepteren. Hoe simpel kan het zijn om een andere energie te genereren in een gesprek? Ik lees een verbindende zin voor, zoals: ‘Sorry, ik wist niet dat je allergisch was’. En de sfeer in de scene, verandert onmiddelijk. Er ontstaat begrip voor elkaar.

De moed die je moet hebben om te improviseren, gaat voornamelijk over de moed om uit je comfortzone te stappen. Echt luisteren naar wat de ander zegt en de moed hebben om iets te zeggen waardoor je verbinding ontstaat. Ook al houdt dat soms in dat je je instinctieve reacties en reeds gevormde meningen even parkeert.

Op het toneel, is dat misschien makkelijker dan in het echte leven, maar de uitgangspunten van het improviseren zijn ook een krachtig middel tegen de polarisatie in het theater van alledag.

Vooral blijven oefenen dus…